نماز جمعه تاریخی (خلاصه خطبه ها)
باسمه تعالی
27 دی ماه سال 1398 مصلی تهران شاهد حماسه ای تاریخی بود. جمعیتی کم نظیر برای نماز جمعه ی امام خامنه ای به مصلی آمدند.
خلاصه ی فرمایشات مهم رهبر انقلاب:
خطبه اول:
1. توصیه به تقوا:
همهی برادران عزیز را و خودم را دعوت میکنم و توصیه میکنم به رعایت تقوای
الهی. اگر نصرت الهی را میخواهیم در تقوا است؛ اگر توفیقات الهی را
میخواهیم، هدایت الهی را میخواهیم در تقوا است؛ اگر فرج و گشایش در مسائل
شخصی و اجتماعی را میخواهیم در تقوا است؛ همه باید کوشش کنیم که تقوای الهی
را معیار کار خودمان قرار بدهیم.
2. ایام الله (بحث اصلی)
یک آیهی پُر مغز و پُر مضمونی -مثل بقیّهی آیات قرآن- در سورهی ابراهیم هست. امروز بحث من پیرامون این آیه و آیات بعد از این آیه است. میفرماید که وَ لَقَد أَرسَلنا موسىٰ بِآیاتِنا أَن أَخرِج قَومَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النّورِ وَ ذَکِّرهُم بِأَیّامِ اللَّهِ؛(۱)
اهمّیّت ایّامالله در اینجا معلوم میشود که موسیٰ پیامبر عظیمالشأن الهی مأمور است که ایّامالله را به یاد مردم بیاورد. بعد میفرماید: إِنَّ فی ذٰلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبّارٍ شَکورٍ.(۲) ایّامالله آیهاند، نشانهاند، دلیل راهند. برای چه کسانی؟ برای کسانی که این دو صفت را دارند: صبّارند و شکورند. صبّار یعنی کسی که سر تا پا استقامت و صبر است، یکسره اهل صبر و استقامت، شکور یعنی آن کسی که نعمت را میشناسد و شکرگزاری میکند.
بعد دنبالهی این ندای عمومی پروردگار است، صدای بلند خدا است: وَ إِذ تَأَذَّنَ رَبُّکُم، «تأذّن» یعنی با صدای بلند خدای متعال به همه اعلان میکند که لَئِن شَکَـرتُم لَاَزیدَنَّکُم؛ اگر شکرگزاری کردید، ما آن نعمتی را که به شما دادیم این را روزبهروز افزایش خواهیم داد، زیاد میکنیم؛ وَ لَئِن کَفَرتُم إِنَّ عَذابی لَشَدید؛(۴) امّا اگر کفران نعمت کردید، وظایف شکر را به جا نیاوردید، آن وقت آنجا عذاب الهی است، مشکلات فراوانی است که برای شما پیش خواهد آمد. بعد در آیهی بعد هم نتیجهی کلّی از این مطالب را میفرماید که: وَ قالَ مُوسی إِن تَکفُرُوا أَنتُم وَ مَن فِی الأَرضِ جَمیعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ حَمید.(۵) این که ما میگوییم شکرگزار باشید، این که میگوییم مراقب نعمت خدا باشید، نعمت خدا را از یاد نبرید، این برای خود شما است وَالّا خدای متعال بینیاز است.
2-1: دو مصداق ایام الله در دو هفته ی گذشته
این دو هفتهای که بر ما گذشت، دو هفتهی پُرماجرا و استثنائی بود؛ ماجراهای تلخ، ماجراهای شیرین، حوادث درسآموز در این دو هفته برای ملّت ایران پیش آمد. یومالله یعنی چه؟ یعنی آن روزی که دست قدرت خدا را انسان در حوادث مشاهده میکند؛ آن روزی که دهها میلیون در ایران، و صدها هزار در عراق و بعضی کشورهای دیگر به پاس خونِ فرمانده سپاه قدس به خیابانها آمدند و بزرگترین بدرقهی جهان را شکل دادند، این یکی از ایّامالله است. آنچه اتّفاق افتاد، کار هیچ عاملی جز دست قدرت خدا نمیتوانست باشد. آن روزی هم که موشکهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پایگاه آمریکایی را در هم کوبید، آن روز هم یکی از ایّامالله است.(۶) ما این دو روز را جزو ایّامالله در همین چند روز گذشته، در همین دو هفتهی گذشته، در مقابل چشم خودمان ما ملّت ایران مشاهده کردیم؛ اینها روزهای نقطهی عطف تاریخند، روزهای تاریخسازند.
بقیه در ادامه مطلب
2-2: ملّت ایران جزء «صبّار و شکور» هستند
خب، حالا جامعهی ایرانی به نظر ما یک جامعهی صبّار و شکور است؛ ملّت ما ملّت پُراستقامتی است و ملّت شکرگزاری است. در طول این سالهای متمادی، ملّت ایران همواره سپاسگزار الطاف الهی در طول این سالها بوده است. ما ملّت صبّار و شکور باید از این آیات درس بگیریم. گفتیم اوّلین مسئله این است که ابعاد مادّی و معنویِ این پدیده را شناسایی کنیم. من عرض میکنم پس از ۴۱ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، این جمعیّت بینظیر را کدام دست قدرتی به میدان آورد؟ این اشک و عشق و شور را چه کسی پدید آورد؟ کدام عاملی میتوانست یک چنین معجزهای را نشان بدهد جز دست قدرت الهی؟
مردم با این حضورشان در میدان با خطّ امام بیعت کردند؛ بیعتی با این عظمت، آن هم بعد از گذشت بیش از سی سال از رحلت امام بزرگوار این جور با امام، مردم بیعت میکنند، این جور امام زنده است.
2-3: ضربه ی حیثیّتی سپاه به آمریکا بزرگتر از ضربه ی نظامی
این یومالله تشییع جنازه و شهادت بزرگ شهید عزیز یک طرف قضیّه است، عکسالعمل و واکنش قدرتمندانهی سپاه طرف دیگر قضیّه است، آن هم درخور تدبّر است،آمریکا سالها است در سوریه، در عراق، در لبنان، در افغانستان ضربه میخورد، از دست قدرتمند مقاومت ضربه میخورد لکن این ضربه از همهی آنها بالاتر بود؛ این ضربه، ضربهی حیثیّتی بود، ضربه به ابهّت آمریکا بود؛ این ضربه با هیچ چیزی جبران نمیشود. این هم یک جلوهی کمک الهی است که پاسخ مجاهدت مخلصانه است.
3- اخلاص، علّت ماندگاری کارها
عزیزان من، برادران و خواهران نمازگزار! اخلاص برکت دارد. هر جا اخلاص بود، خدای متعال به اخلاص بندگان مخلصش برکت میدهد، کار برکت پیدا میکند، رشد و نمو پیدا میکند، کار به نحوی میشود که اثر آن به همه میرسد، برکات آن در میان مردم باقی میماند. این ناشی از اخلاص است. نتیجهی آن اخلاص، همین عشق و وفاداری مردم، همین اشک و آه مردم، همین حضور مردم، همین تازه شدنِ روحیهی انقلابی مردم است.
4- شهید قاسم سلیمانی یک فرد نبود یک مکتب بود
اینکه ما بیاییم این حوادث را تقویم کنیم، قیمتگذاری کنیم، قدر آنها را بدانیم و ببینیم که اندازه و قیمت این حوادث چقدر است؛ در صورتی تحقّق پیدا میکند که ما به حاجقاسم سلیمانی -شهید عزیز- و به ابومهدی -شهید عزیز- به چشم یک فرد نگاه نکنیم؛ به آنها به چشم یک مکتب نگاه کنیم. سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب ، یک راه، یک مدرسهی درسآموز، با این چشم نگاه کنیم آن وقت اهمّیّت این قضیّه روشن خواهد شد. اگر این جور شد، آن وقت این اجتماع مردم، این تجلیل و تعظیم مردم، تکریم مردم معنای دیگری پیدا میکند. سپاه قدس یک نیرویی است که با سعهی صدر به همه جا و همه کس نگاه میکند. رزمندگان بدون مرزند؛ رزمندگان بدون مرز. رزمندگانی که هرجا نیاز باشد، آنها در آنجا حضور پیدا میکنند؛ کرامت مستضعفان را حفظ میکنند، خود را بلاگردان مقدّسات و حریمهای مقدّس میکنند. میهن عزیز ما یک بخش مهمّی از امنیّتش محصول کار همین جوانان مؤمنی است که در زیر فرماندهی سردار شهید عزیزمان سالها کار کردند، تلاش کردند؛ اینها امنیّتآورند. ن دشمنی که آمریکا او را تجهیز کرده است، نه برای عراق و سوریه، بلکه در نهایت برای ایران، ایران عزیز؛ داعش را درست کردند، نه برای اینکه فقط در عراق مسلّط بشود، هدف اصلی و نهایی ایران بود. آنها میخواستند از این طریق، امنیّت ما را، مرزهای ما را، شهرهای ما را، خانوادههای ما را دچار ناامنی و تشویش بکنند؛ اینها متوقّف شدند به کمک همین جوانان مؤمن و عزیزی که رفتند و این تلاش بزرگ را انجام دادند.
4-1: فداییان واقعی ملّت
آن فریبخوردگانی که یک روزی فریاد زدند «نه غزّه، نه لبنان»، آنها نه
فقط جانشان را فدای ایران نکردند، حتّی حاضر نشدند راحتی خودشان و منافع
خودشان را هم در راه کشور فدا کنند؛ آن کسانی که جانش را فدای ایران کردند
باز همین شهید سلیمانیها بودند؛ اینها بودند که در زمانی که نیاز به دفاع
از کشور بود، جان خودشان را کف دست گرفتند و به میدان جنگ رفتند از کشور
دفاع کردند، از ایران دفاع کردند؛ اینها هستند که میتوانند ادّعا بکنند که
دفاع میکنند از امنیّت کشور، از امنیّت ملّت؛ همین فداکاری و اخلاص اینها
است که در همهی مراحل، این جور بوده.
5- ملّت ایران نشان داد که اهل مقاومت است/ آمریکایی ها دروغ میگویند
ملّت ایران نشان داد که از خطّ مجاهدتِ شجاعانه دفاع میکند، ملّت ایران
نشان داد که به نمادهای مقاومت عشق میورزد، ملّت ایران نشان داد که
طرفدار مقاومت است، طرفدار تسلیم نیست. آن کسانی که سعی میکنند چیز دیگری
را از ملّت بزرگ ما به مردم و به افکار بیگانگان یا افکار عمومیِ داخل
نشان بدهند، با صدق و صفا با مردم رفتار نمیکنند؛ ملّت این است، ملّت
طرفدار ایستادگی است، طرفدار مقاومت است، ملّت طرفدار ایستادگی در مقابل
زورگویی دشمنان است. این دلقکهای آمریکایی که بدروغ و با کمال رذالت
میگویند که ما در کنار مردم ایرانیم، ببینند مردم ایران چه کسانی هستند. آن
چند صد نفری که به عکس سردار شهیدِ باافتخار ما اهانت میکنند، آنها مردم
ایرانند یا این جمعیّت میلیونی عظیمی که در خیابانها نشان میدهند خودشان
را؟(۱۳) سخنگویان دولت شریر آمریکا مدام تکرار میکنند که ما در کنار مردم
ایرانیم. دروغ میگویید! اگر در کنار مردم ایران هم باشید برای این است که
خنجر زهرآلود خود را به سینهی مردم ایران فرو کنید. البتّه تا حالا
نتوانستهاید، بعد از این هم حتماً نخواهید توانست هیچ غلطی بکنید.(۱۴)
6- یوم الله ها باید در یادها بماند
یک نکتهی دیگری که باید به آن توجّه کرد در اهمّیّت این یومالله، این است که خدای متعال به موسیٰ میفرماید که وَ ذَکِّرهُم بِاَیّامِ الله؛(۱۶) یعنی ایّامالله باید در یاد مردم باقی بماند؛ یک عدّهای سعی میکنند این یوماللههای حساس این روزها را به دست فراموشی بسپارند، مسائل دیگری را مطرح کنند، شاید بتوانند این یاد این یومالله بزرگ را تحتالشعاع قرار بدهند. یکی همین قضیّهی تأسّفانگیز حادثهی سقوط هواپیما بود. خب سقوط هواپیما حادثهی تلخی بود؛ دل ما را به معنای حقیقی کلمه سوزانید. از دست دادن جوانهای عزیز، مردم خوبمان و کسانی که از کشورهای دیگر اینجا بودند، حادثهی بسیار تلخی بود. در این هیچ شکّی نیست؛ لکن یک عدّهای به تبع و هدایت تلویزیونهای آمریکایی و رادیوهای انگلیسی سعی کردند این قضیّه را به نحوی آرایش بدهند که ماجرای یومالله ناشی از شهادت بزرگ این دو شهید عزیز را به دست فراموشی بسپارند. ... من میخواهم عرض بکنم همان اندازهای که ما از این حادثهی سقوط هواپیما غصّه خوردیم و غم بر دل ما فرود آمد، دشمن ما از این حادثه به همان اندازه خوشحال شد؛ دشمن ما خوشحال شد؛ به خیال اینکه یک مستمسکی به دست آورده است که بتواند سپاه را زیر سؤال ببرد، نیروهای مسلّح را زیر سؤال ببرد، نظام جمهوری اسلامی را زیر سؤال ببرد. میخواستند این کار را بکنند، شاید بتوانند آن حادثهی عظیم را تحتالشّعاع قرار بدهند؛ اشتباه کردند. وَ مَکَروا وَ مَکَرَ اللهُ وَ اللهُ خَیرُ الماکِرین؛(۱۷) آنها مکر کردند، امّا ندانستند که مکرشان در مقابل دست قدرت پروردگار هیچ تأثیری ندارد، و نمیتوانند این کار را بکنند.
7- هم دردی با بازماندگان حادثه هواپیما و تحسین بصیرتشان
من همین جا لازم است صمیمانه بار دیگر با اصحاب این مصیبت همدردی کنم -ما در غم آنها شریک هستیم- و تشکّر کنم، از آن پدرمادرهایی و صاحبعزاهایی که با وجود اینکه دلهایشان پُر از درد و غم بود، در مقابل توطئه و وسوسهی دشمن ایستادند، برخلاف آنچه که میل دشمنان بود موضع گرفتند و حرف زدند. مادرِ یکی از همین عزیزانی که در این هواپیما بودند به من نامه نوشته و اظهار کرده که «ما پای جمهوری اسلامی ایستادهایم، پای انگیزههای شما ایستادهایم». اینها شجاعت میخواهد، اینها فهم و بصیرت میخواهد و انسان واقعاً با همهی وجود، در مقابل این جور شخصیّتهایی احساس تکریم و تعظیم میکند.
8- شیطنت اروپایی ها برای به حاشیه بردن 2 یوم الله
یکی از کارهای دیگری که برای تحتالشّعاع قرار دادنِ این حوادث بزرگ انجام دادند، همین کاری است که این سه دولت اروپایی کردند؛ دولت خبیث انگلیس، دولت فرانسه، و دولت آلمان؛ تهدید ایران که ما مسئلهی هستهای را بار دیگر به شورای امنیّت میبریم؛ که البتّه مسئولین کشور خوشبختانه محکم پاسخ اینها را دادند، جواب محکم به اینها داده شد؛ این سه کشور همان سه کشوری هستند که در دوران جنگ تحمیلیِ به ما، تا توانستند، به صدّامحسین کمک کردند. اینها این جوریاند، سوابقشان این است، امروز هم این جوری دارند عمل میکنند. به اینها به این چشم باید نگاه کرد. بنده از اوّل هم گفتم، بعد از خروج آمریکا از برجام که این سه دولت مدام حرف میزدند، مدام یاوهگویی میکردند، بنده همان روز هم گفتم من به اینها اعتمادی ندارم، اینها کاری نخواهند کرد، در خدمت آمریکا خواهند بود؛ امروز کاملاً واضح شده است، بعد از گذشت حدود یک سال معلوم شده است که اینها به معنای واقعی کلمه، پادو آمریکا هستند؛ اینها پادوِ آمریکا هستند. آن وقت این دولتهای حقیر در انتظار این هستند که ملّت ایران را به زانو در بیاورند. آمریکا که بزرگترِ شما بود، پیشروِ شما بود، ارباب شما بود، قادر نبود ملّت ایران را به زانو در بیاورد؛ شما کوچکتر از آن هستید که بخواهید ملّت ایران را به زانو در بیاورید.
8-1: جنتلمن های پشت میز مذاکره همان تروریست های فرودگاه بغداد هستند
اینها مذاکره هم که میکنند، مذاکرهشان آمیختهی با دغل و فریبکاری است؛ این کسانی که پشت میز مذاکره ظاهر میشوند، آن جنتلمنهای پشت میز مذاکره، همان تروریستهای فرودگاه بغداد هستند، اینها همانها هستند؛ تفاوتی نمیکنند؛ لباس عوض میکنند؛ این دست چدنی است که پوشش مخملی و دستکش مخملی را بیرون میآورد و خودش را نشان میدهد، وَالّا باطن، همان باطن است؛ هیچ تفاوتی ندارد. اینها نمیتوانند کسانی باشند که انسان به اینها اطمینان پیدا کند.
9- وظیفه ملّت چیست؟
خب حالا که ملّت ایران این حادثه را شناخت، قدر و قیمت آن را دانست؛ حالا
باید چه کار کنیم؟ من در یک کلمه عرض میکنم: ملّت عزیز ایران باید همّتشان
این باشد که قوی بشوند.(۲۰) تنها راه در پیش پای ملّت ایران عبارت است از
قوی شدن؛ باید تلاش کنیم قوی بشویم. ما از مذاکره هم ابائی نداریم؛ البتّه نه با آمریکا، با دیگران؛ امّا نه از
موضع ضعف، از موضع قوّت، از موضع قدرت.
ما بحمدالله دارای قدرتیم و به
توفیق الهی قویتر هم خواهیم شد. البتّه قدرت فقط قدرت نظامی نیست؛ قدرت،
قدرت نظامی نیست؛ اقتصاد کشور باید قوی شود، وابستگی به نفت بایستی تمام
بشود، نجات پیدا کنیم از وابستگی اقتصادمان به نفت؛ جهش علمی و فنّاوری
باید ادامه پیدا کند؛ پشتوانهی همهی اینها هم حضور مردم عزیزمان در صحنه
است.
خطبه دوم
دو مطلب کوتاه:
10- پیگیری و پیش گیری سقوط هواپیما
یکی در مورد همین حادثهی هواپیما است که مجدّداً تسلیت عرض میکنیم، اظهار همدردی میکنیم. در این حادثه ابهامهایی وجود دارد. تشکّر میکنیم از فرماندهان سپاه که توضیح دادند، برای مردم مطالبی را بیان کردند ولی باید حادثه پیگیری بشود و از حوادث مشابه هم باید به طور جدّی پیشگیری بشود. آنچه که مهم است، پیگیری مهم است امّا مهمتر از پیگیری، پیشگیری از تکرار این حوادث است.
11- حضور در انتخابات کشور را بیمه میکند
مطلب دوّم راجع به انتخابات است.ملّت
عزیز ایران! حضور ملّت ایران مهمترین عامل اقتدار است و این حضور در
جاهای متعدّدی است؛ یکی از مهمترینش انتخابات است. در انتخابات حضور ملّت
ایران کشور را بیمه میکند، دشمن را مأیوس میکند.
خلاصه خطبه عربی:
آنچه مایلم به شما بگویم این است که قدرت
اسلامی، قدرت ما و شما، میتواند بر هیبت ظاهری قدرتهای فاسد مادّی فائق
آید. قدرتهای غربی با پشتوانهی علم و فنّاوری و با سلاح نظامی و تبلیغات
دروغین و با سیاستهای مکّارانه توانستند بر کشورهای این منطقه مسلّط شوند و
هرگاه با نهضتی مردمی ناچار به خروج از کشوری شدند تا آنجا که توانستند
دست از توطئه و نفوذ اطّلاعاتی و سلطهی سیاسی و اقتصادی برنداشتند و
غدّهی بدخیم رژیم صهیونیستی را در قلب کشورهای غرب آسیا جاسازی کردند و
تهدیدی دائمی برای کشورهای آن منطقه تدارک دیدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، ضربههای سیاسی و نظامی سختی بر
رژیم غاصب پدید آمد و پس از آن، زنجیرهی شکستهای استکبار و در رأس آن
آمریکا از عراق و سوریه تا غزّه و لبنان و از یمن تا افغانستان تشکیل
گردید. رسانههای دشمن، ایران را متّهم به جنگهای نیابتی میکنند؛ این دروغ
بزرگی است. ملّتهای منطقه بیدار شدهاند. توانایی ایران در مقاومت
بلندمدّت در برابر خباثتهای آمریکا تأثیر خود را در فضای عمومی منطقه و
روحیهی ملّتها گذاشته است. سرنوشت منطقه، نجات از سلطهی استکباری آمریکا و
رهایی فلسطین از حاکمیّت بیگانگان صهیونیست است.
همّت ملّتها باید زمان رسیدن به این مقصود را نزدیک کند. جهان اسلام باید
عوامل تفرقه را بزداید. وحدت علمای دین، راهحلهای اسلامی برای سبک زندگی
نوین اسلامی را کشف میکند. همکاری دانشگاههای ما علم و فنّاوری را ارتقا
بخشیده، زیربناهای تمدّن جدید را خواهد ساخت. هماهنگی رسانههای ما فرهنگ
عمومی را از ریشه اصلاح خواهد کرد. ارتباط نیروهای مسلّح ما جنگ و تجاوز را
از همهی منطقه دور خواهد کرد. ارتباط بازارهای ما، اقتصاد کشورهایمان را
از سلطهی کمپانیهای غارتگر بیرون خواهد آورد. رفت و آمدها و سفرهای مردم
ما، همزبانی و همدلی وحدت و دوستی به ارمغان خواهد آورد. دشمنان شما و ما
میخواهند اقتصاد خود را با منابع کشورهای ما، عزّت خود را با ذلّت ملّتهای
ما، و صدرنشینی خود را با تفرقهی ما تأمین کنند. میخواهند ما و شما را به
دست خودمان نابود کنند.
دنیای اسلام باید صفحهی جدیدی بگشاید. وجدانهای بیدار و دلهای مؤمن باید اعتماد به نفْس را در ملّتها بیدار کنند. و همه بدانند که تنها راه نجات ملّتها تدبیر و استقامت و نترسیدن از دشمن است. خداوند رحمت و نصرت خود را بر ملّتهای مسلمان شامل فرماید.
پی نوشت:
۱) سورهی ابراهیم، بخشی از آیهی ۵؛ «و در
حقیقت، موسى را با آیات خود فرستادیم [و به او فرمودیم] که قوم خود را از
تاریکیها به سوى روشنایى بیرون آور، و روزهاى خدا را به آنان یادآورى کن
...»
۲) سورهی ابراهیم، بخشی از آیهی ۵؛ « ... که قطعاً در این [یادآورى]، براى هر شکیباىِ سپاسگزارى عبرتهاست.»
۳) سورهی ابراهیم، بخشی از آیهی ۶
۴) سورهی ابرهیم، بخشی ازآیهی ۷
۵) سورهی ابراهیم، آیهی ۸
۶) تکبیر حضّار
۷) سورهی توبه، بخشی از آیهی ۴۰؛ «... اندوه مدار که خدا با ما است. ...»
۸) سورهی توبه، بخشی از آیهی ۴۰؛ «... اندوه مدار که خدا با ماست ...»
۹) سورهی شعراء، بخشی از آیهی ۶۱؛ «... ما قطعاً گرفتار خواهیم شد ...»
۱۰) سورهی شعراء، بخشی از آیهی ۶۲؛ «... چنین نیست، زیرا پروردگارم با من است و بزودى مرا راهنمایى خواهد کرد.»
۱۱) سورهی توبه، بخشی از آیهی ۴۰؛ «... خدا با ما است ...»
۱۲) تکبیر حضّار
۱۳) شعار حضّار
۱۴) شعار حضّار
۱۵) تکبیر حضّار
۱۶) سورهی ابراهیم، بخشی از آیهی ۵؛ « ... روزهاى خدا را به آنان یادآورى کن ...»
۱۷) سورهی آلعمران، آیهی ۵۴؛ «و [دشمنان] مکر ورزیدند، و خدا [در پاسخشان] مکر در میان آورد، و خداوند بهترین مکرانگیزان است.»
۱۸) هواپیما
۱۹) تکبیر حضّار
۲۰) تکبیر حضّار
۲۱) تکبیر حضّار
- ۹۸/۱۰/۲۸