باسمه تعالی
ملت آنتی استکبار
بخش دوم؛ نهضت ملی شدن صنعت نفت
خلاصه پیام
دومین جریان تاریخی که می توان آن را نمایانگر ماهیت ضداستکباری مردم ایران دانست، نهضت ملی شدن صنعت نفت است.
رخداد ملی شدن صنعت نفت، در واکنش به دو قرارداد استعماری انگلیس با مظفرالدین شاه بود که در مقابل سهمی اندک، سلطه و چیرگی استکبار بر نفت مملکت را به بار آورده بودند.
آیت الله کاشانی، در سخنانی روشنگرانه، ماهیت استکبار ستیز این نهضت را بیان کرده اند:
« ملت ایران نفت خود را ملی کرد برای این که اولا با تسلط شرکت نفت انگیس بر منابع نفتی، خوزستان استقلال سیاسی نداشت.
منطق انگلیس این بود که حفظ منافع کمپانی اقتضا دارد که فلان شخص استاندار و فلان کس رئیس ژاندارمری و دادستان و یا رئیس اداره کار خوزستان باشد. کمپانی و دولت انگلیس در تمام مدت تسلط به منابع نفتی، به خود حق می دادند در تعیین مسئولین انتظامی اعم از لشگری و ژاندارمری و شهربانی منطقه خوزستان مداخله کنند.
دلیل دوم که ملت ایران نفت خود را ملی کرد، عدم استقلال اقتصادی بود. ملت ایران تصمیم گرفت با ملی کردن نفت، خود را از چنگال بانک لندن نجات دهد و آزادی عمل داشته باشد ».[1]
نقش مردم در ملی شدن نفت و از بین رفتن سلطه استکبار بر کشور
اعتراض به قرارداد دارسی که اولین قرارداد نفتی با انگلیس است، نقطه ی آغازین مبارزات مردم ایران با تسلط استکبار بر نفت کشور محسوب می شود.
این اعتراضات، از طرفی نمایندگان طرفدار نهضت ملی در مجلس را به ادامه مبارزه خود امیدوار می کرد، و از طرف دیگر، توان به حاشیه راندن و خاموش کردن صدای ملی شدن صنعت نفت را از انگلیس و نماینده های او در ایران می گرفت.
مردم تیر خلاص به سیطره انگلیس بر نفت ایران را با افتتاح شرکت ملی نفت ایران زدند.
پس از ملی شدن صنعت نفت ایران، دولت بریتانیا کوشش نمود از قدرت بین المللی خود برای عقب نشینی دولت و مردم ایران بهره ببرد. او علاوه بر سازمان های بین المللی، از تحریم و تهدید نیز استفاده کرد. اما در این مرحله نیز، مقاومت و فداکاری مردم آن اقدامات را بی ثمر نمود.
مردم ایران، در نهضت صنعتی شدن نفت و خارج کردن آن از چنگ استکبار، از ابتدا نقش آفرینی موثر کرده و همپای رهبران این جریان حرکت نمودند و در لحظات خطر و اختناق، نه تنها میدان مبارزه را خالی نکردند، بلکه تکیه گاه رهبران نهضت شدند و در این راه خون دادند.
متن کامل بخش دوم و ماجراهای مهم این نهضت را در ادامه مطلب مشاهده نمایید.
[1] موسسه پژوهش های سیاسی، روحانیت و ملی شدن نفت ایران، صص 59 و 60 ( سخنان آیت الله کاشانی در مجلس شورای ملی )( گزیده )
